Μουσική για παιδιά: Πώς βοηθάει στην ανάπτυξή τους;

Η Μαρία Μοντεσσόρι έγραψε κάποτε: «Έχετε δει πώς αντιδρούν τα παιδιά όταν υπάρχει μουσική γύρω τους; Τα παιδιά προσέχουν τη μουσική». Η μουσική αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης ζωής, από τη βρεφική ακόμη ηλικία. Σκεφτείτε ότι τα βρέφη έρχονται σε επαφή με τη μουσική από τη γέννησή τους, με το τραγούδι των γονιών ή το νανούρισμα από άλλες πηγές. Πολλές έρευνες ανά τα χρόνια έχουν δείξει, μάλιστα, ότι η μουσική για παιδιά συμβάλλει στη συναισθηματική και γνωστική τους εξέλιξη. Γι’ αυτό και η μουσική είναι ένα από τα κύρια στοιχεία που ενσωματώνεται στη μέθοδο Μοντεσσόρι. Παρακάτω θα εξερευνήσουμε ποια είναι τα οφέλη της μουσικής για την ανάπτυξη των παιδιών και πώς μπορείτε να εντάξετε μουσικά παιχνίδια στην καθημερινότητά τους. 

Η μοντεσσοριανή προσέγγιση στη μουσική 

Η γνωστή παιδαγωγός στο βιβλίο της «Approach to Music» εξέτασε σε συνεργασία με την μουσικό και εκπαιδευτικό Anna Maccheroni, πόσο σημαντική είναι η μάθηση της μουσικής από την προσχολική ακόμη ηλικία για τη συνολική ανάπτυξη των παιδιών – από τις αισθήσεις τους, μέχρι τη μνήμη και τις κοινωνικές δεξιότητες. Έτσι, η μουσική έχει ενσωματωθεί σε πολλές από τις αρχές και τις δραστηριότητες Μοντεσσόρι. Για παράδειγμα, το τραγούδι χρησιμοποιείται σε μαθήματα της γλωσσικής ανάπτυξης, βοηθώντας τα παιδιά να μάθουν και να απομνημονεύσουν καινούριο λεξιλόγιο. Η μοντεσσοριανή προσέγγιση της μουσικής βασίζεται στην αντίληψη ότι τα παιδιά δεν χωρίζονται σε ταλαντούχα και μη. Όπως έχει τονίσει η Μοντεσσόρι, όλοι μπορούν να μάθουν μουσική, όπως μαθαίνουν να διαβάζουν. Το να κατανοήσει κανείς τις νότες είναι σαν να κατανοεί τα γράμματα σε ένα κείμενο.

Μουσική για παιδιά: Τα οφέλη της στην ανάπτυξή τους

Οι επιπτώσεις της μουσικής έχουν μελετηθεί πολύ εδώ και αρκετό καιρό, με τις πιο πρόσφατες έρευνες να επιδεικνύουν τον θετικό αντίκτυπο που έχει η μουσική για παιδιά στην ανάπτυξή τους. Μία μελέτη του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνια βρήκε ότι η έκθεση των παιδιών στη μουσική από την προσχολική ηλικία μπορεί να βοηθήσει στην εξέλιξη του εγκεφάλου, ειδικά όσων αφορά την ικανότητα της μάθησης της γλώσσας και της ανάγνωσης, ενώ άλλες μελέτες έχουν δείξει τα οφέλη της μουσικής στην συναισθηματική νοημοσύνη, στη δημιουργικότητα αλλά και στις ακαδημαϊκές επιδόσεις των παιδιών. Ας δούμε αναλυτικά πώς βοηθάει η μουσική στη συνολική ανάπτυξή τους:

Λεπτή κινητικότητα 

Η μουσική για παιδιά μπορεί να βοηθήσει στην ανάπτυξη των λεπτών κινητικών δεξιοτήτων, κυρίως γιατί ενθαρρύνει την κίνηση, που βοηθάει στον συντονισμό του εγκεφάλου και του σώματος. Ακόμη, η εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου έχει επίσης θετικές επιπτώσεις, καθώς απαιτεί συντονισμό και ακρίβεια κινήσεων, γεγονός που ενισχύει τις λεπτές κινητικές δεξιότητες – τις κινήσεις, δηλαδή που συμβαίνουν στα μικρότερα μέρη του σώματος, όπως τα δάχτυλα των χεριών. 

Γνωστικές δεξιότητες 

Οι γνωστικές δεξιότητες των παιδιών μπορούν να ενισχυθούν σημαντικά από τη μουσική, και ειδικότερα η μάθηση της γλώσσας. Τα παιδιά μαθαίνουν να επεξεργάζονται τη γλώσσα κυρίως μέσω της ακοής, η οποία καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλός τους αντιλαμβάνεται και ερμηνεύει τις λέξεις. Ακούγοντας μουσική, τα παιδιά μπορούν να κατανοήσουν καλύτερα τη σημασία των λέξεων και της προφοράς τους. Ακόμη, η μουσική εκπαίδευση συνδέεται με την ανάπτυξη της χωρικής νοημοσύνης – δηλαδή, της ικανότητας να κατανοούμε τον κόσμο σε τρεις διαστάσεις, η οποία είναι κρίσιμη για την ανάγνωση.

Συναισθηματική νοημοσύνη 

Η μουσική έχει πολύ ισχυρή επίδραση στα συναισθήματα. Μελέτες έχουν δείξει ότι η έκθεση στη μουσική βοηθά τα παιδιά να κατανοούν καλύτερα τα συναισθήματά τους και να τα επικοινωνούν. Ακόμη, η μουσική για παιδιά μπορεί να βοηθήσει στην καταπολέμηση του άγχους, της ανησυχίας ή άλλων αρνητικών συναισθημάτων που ενδέχεται βιώνουν, ιδιαίτερα στην προσχολική ηλικία.

Δημιουργικότητα 

Τα θετικά αποτελέσματα της μουσικής για παιδιά γίνονται φανερά και στη δημιουργικότητά τους, καθώς η μουσική βελτιώνει τη φαντασία και βοηθάει στην καλύτερη κατανόηση αφηρημένων εννοιών, ενώ ενθαρρύνει τα παιδιά να εξερευνήσουν διαφορετικούς τρόπους να εκφράζονται.

Αυτοπεποίθηση 

Η τακτική έκθεση στη μουσική μπορεί επίσης να επηρεάσει θετικά την αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση των παιδιών. Η εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου παρέχει μια αίσθηση ολοκλήρωσης, ενώ η παράσταση μπροστά σε κοινό – ακόμη και αν είναι μόνο η γιαγιά και ο παππούς – παρέχει ικανοποίηση και αίσθημα υπερηφάνειας. Μέσα από αυτή τη διαδικασία, τα παιδιά σταδιακά αποκτούν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και αναπτύσσουν μια θετική εικόνα για τον εαυτό τους.

Μουσική για παιδιά: Ιδέες για μουσικά παιχνίδια στο σπίτι 

• Προμηθευτείτε ορισμένα μουσικά όργανα που είναι φιλικά προς τα παιδιά, όπως ντραμς, ξυλόφωνο, σέικερ και παιδικό ντέφι. Αφήστε τα να εξερευνήσουν τους ήχους και τις υφές των διαφορετικών οργάνων με τον δικό τους ρυθμό.
• Βάλτε τα να ακούσουν μια ποικιλία ειδών μουσικής, όπως της κλασικής, της λαϊκής, της τζαζ, κλπ. Ενθαρρύνετε τα παιδιά να εκφράσουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους για το κάθε είδος μουσικής που ακούνε.
• Συμμετάσχετε μαζί σε πρακτικές δραστηριότητες που δημιουργούν μουσική, όπως το τραγούδι, τα παλαμάκια και την αυτοσχέδια δημιουργία μουσικών οργάνων με οικιακά είδη, π.χ. κουτάλια κουζίνας και κατσαρόλες. Ενθαρρύνετε τον πειραματισμό και τον αυτοσχεδιασμό, κάτι που θα πυροδοτήσει τη δημιουργικότητα τους.
• Ενσωματώστε τη μουσική στην καθημερινότητά σας. Τραγουδήστε μαζί με τα παιδιά όταν είναι η ώρα του μπάνιου, βάλτε να παίζει μουσική όταν τα παιδιά παίζουν ή όταν τρώνε, ή χτυπήστε παλαμάκια στον ρυθμό ενός τραγουδιού στη διαδρομή για το σχολείο. 
• Παίξτε παιχνίδια στα οποία τα παιδιά καλούνται να ανταποκριθούν στη δυναμική της μουσικής. Για παράδειγμα, ζητήστε από τα παιδιά να κινούνται ή να χορεύουν όσο παίζει η μουσική και να «παγώνουν» όταν σταματήσει, ή να προσαρμόζουν τις κινήσεις τους στο τέμπο ή την ένταση της μουσικής. 
• Ζητήστε από τα παιδιά να αποδώσουν θεατρικά το αγαπημένο τους παιδικό τραγούδι, το οποίο θα χρησιμοποιήσετε ως «σενάριο».

Μουσική για παιδιά: Ένα πολύτιμο δώρο στην ανάπτυξή τους 

Η πολυδιάστατη επίδραση της μουσικής μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην ανάπτυξη των παιδιών, προσφέροντας πολλά οφέλη που επηρεάζουν θετικά τη συναισθηματική αλλά και γνωστική τους εξέλιξη. Η ενσωμάτωση της μουσικής στην καθημερινότητα των παιδιών, είτε μέσω της εκπαίδευσης είτε με τη μορφή ψυχαγωγίας, μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην καλλιέργεια της αυτοεκτίμησης, της αυτοπεποίθησης και της ικανότητας της μάθησης.

Στο ηλεκτρονικό κατάστημα Montessorinia θα βρείτε μία ποικιλία από μουσικά παιχνίδια για παιδιά, τα οποία θα τα ενθαρρύνουν να έρθουν σε άμεση επαφή με τη δημιουργία μουσικής και να εξερευνήσουν τον μαγικό κόσμο που χτίζουν οι μουσικές νότες. Παράλληλα, συμπληρώστε την παιχνιδοκεντρική μάθηση με ένα εύρος από ξύλινα παιχνίδια Μοντεσσόρι, εκπαιδευτικά παιχνίδια και παιχνίδια μίμησης ρόλων, για να ενθαρρύνετε τη μάθηση μέσα από την ψυχαγωγία!